Monochoria hastata හෙවත් දියහබරල, දේශීය වෛද්‍ය විද්‍යාවේදී අතිශයින් වැදගත් වන ජලාශ්‍රිතව වැවෙන කුඩා පැළෑටියකි. මෙය “ජබර” ලෙස ද හඳුන්වනු ලබයි. දියහබරල සෙන්ටිමීටර 3ක් පමණ ඝනකම රෛසෝමයක් (යටි කඳක්) මඟින් විශාල වශයෙන් අතු බෙදී නව පැළෑටි හටගන්නා ස්වභාවයක් ගනී. පත්‍ර කොපු වලින් වැසී ඇති, සෙන්ටිමීටර 90ක් පමණ දිගට වැඩෙන සිලින්ඩරාකාර කඳක් මෙම ශාකයේ දක්නට ලැබේ.
ශාකයේ පත්‍ර කුන්තාකාර හෝ ඊතල (ශරාභ) හැඩැති වන අතර, ඒවායේ දිග සෙන්ටිමීටර 15-18ක් පමණ වන අතර පළල සෙන්ටිමීටර 5-15ක් පමණ වේ. පත්‍ර තලයේ ඉහළ පැත්ත තද කොළ පැහැයෙන් යුක්ත වන අතර යටි පැත්ත ළා පැහැයක් ගනී. සෘජු නටුවක් සහිත පුෂ්ප මංජරියෙහි අලංකාරවත් නිල් පැහැති මල් හටගැනීම මෙහි විශේෂත්වයකි. ඵලය ඉලිප්සාකාර, සෙන්ටිමීටර 1ක් පමණ දිග ස්ඵෝටිකාවක් වන අතර, දුඹුරු පැහැති බීජ මිලිමීටර 8ක් පමණ දිගය. මෙම ශාක විශේෂය උද්භිද විද්‍යාත්මකව Pontederiaceae කුලයට අයත් වේ.
දේශීයව දියහබරල ගණයටම අයත් Monochoria vaginalis නම් තවත් ශාකයක් ඇති අතර එයද “දියහබරල” සහ “ජබර” ලෙස හඳුන්වයි. දේශීය වෛද්‍ය විද්‍යාවේදී “දියබෙරලිය” ලෙසින් හඳුන්වන්නේද මෙම විශේෂ බව බොහෝ දෙනාගේ පිළිගැනීමයි. කෙසේ වෙතත්, පෙනුමෙන් තරමක් සමාන වන, ජපන් ජබර (Eichhornia crassipes) ලෙස හඳුන්වන විදේශීය ආක්‍රමණික ශාකය මෙම දේශීය දියහබරල වර්ග සමඟ පටලවා නොගත යුතු බව සිහි තබා ගත යුතුය.
දියහබරල ශාකය සම්පූර්ණයෙන්ම ප්‍රතිකාර සඳහා යොදා ගනු ලබන අතර, එය ප්‍රධාන වශයෙන් පිත සමනය කිරීම, රුධිරය පිරිසිදු කිරීම සහ මුත්‍රාකාරක ගුණවලින් යුක්ත වේ. එසේම වේදනා නාශක සහ කාම වර්ධක ගුණ ද මෙහි අන්තර්ගතය. ශීත ගුණයෙන් යුක්ත බැවින් රත්පිත් රෝගීන්ට ඉතා ගුණදායක ඔසුවක් ලෙස දියහබරල සැලකේ. මෙම ඔසුව පිත නිසා හටගත් රෝග, මුත්‍රා ගල් දියකිරීම, මුත්‍රා දැවිල්ල සහ මුත්‍රා අඩස්සිය වැනි රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී භාවිතා වේ. මීට අමතරව, මව්කිරි මදිකම, වාත මේහ (දියවැඩියා තත්ත්වයක්), ශුක්‍ර මේහය, ප්‍රදර රෝග, මලබද්ධය, ගුද භ්‍රමංෂය, සෙංගමාලය, උදරාබාධ, දත් කැක්කුම, ඇදුම සහ ඇල්සයිමර් රෝගය (අන්තර්ජාල මූලාශ්‍ර අනුව) සඳහා මෙන්ම අක්ෂි රෝග සඳහා ද ප්‍රතිකාර කිරීමට දියහබරල යොදා ගනී. ප්‍රකට නීල්යාදී තෛලය නිපදවීමට ද දියහබරල යොදා ගැනීම විශේෂත්වයකි.
මෙම ශාකය විවිධ රෝග සඳහා විවිධ ආකාරයෙන් භාවිතා කළ හැකිය. කිරි එරීම, වාත මේහය සහ මුත්‍රා අඩස්සිය/පිට නොවීම වැනි තත්ත්වයන් සඳහා දියහබරල දෙහි ගෙඩියක පමණ ප්‍රමාණයක් අඹරා මෝරු සමඟ දිනකට දෙවරක් බැගින් දින 40ක් භාවිතා කිරීම නිර්දේශ කරයි. ගුද භ්‍රමංශය සඳහා දියහබරල කැඳ ලබා දෙන අතර, අක්ෂි රෝග සඳහා දියහබරල යුෂ භාවිතා කරයි. කැක්කුම සහ දැවිල්ල සහිත වණ සඳහා දියහබරල කොළ, කැකුළු හාල්, පොල්කිරි යොදා තම්බා අඹරා බැඳීම සිරිතය. ගඩු සඳහා දියහබරල කොළ, දොඩම් ඇඹුලෙන් අඹරා දීකිරි එක්කර ගඩුවේ ගානු ලබයි. බාහිර ලේ වහනය නැවැත්වීම සඳහා කොළ ඇල්දියෙන් අඹරා ආලේප කරයි. විෂ වෙදකමේදී, ශරීරගත විෂ ඉතා කෙටි කාලයකින් උරාගෙන මල සමඟ පිටකිරීමේ විශේෂ හැකියාවක් ඇති නිසා දියහබරල භාවිතා කර ඇත.
දියහබරල කොළ, අල සහ පුෂ්ප මංජරිය මැල්ලුම්, ව්‍යංජන සහ කැඳ ලෙස සකස් කර ආහාරයට ගත හැකිය. දියහබරල කොළ හා දඬු, ගාගත් පොල් සමඟ කොටා මිරිකා ගත් යුෂ යොදා සකස් කළ කොළ කැඳ හිස් බඩ පානය කිරීමෙන් ශරීරයේ සහ මුත්‍රා දැවිල්ල පහ වේ. මෙය මුත්‍රා ගල් දියවීමට සහ සෙංගමාලයට ද අගනා ඔසුවක් ලෙස සැලකේ.
#MonochoriaHastata #WaterHyacinth #Ayurveda #KidneyStones #HerbalMedicine